De verhoging van de AOW-leeftijd, waar moet het naar toe?

door | jan 4, 2017 | Wet- en regelgeving | 0 Reacties

Willem Drees had het allemaal heel anders voor ogen bij de geboorte van de Algemene Ouderdomswet (AOW) in 1957. Een mooi staatspensioen dat mensen na hun 65e in staat stelt te stoppen met werken. De AOW was bedoeld als een bodempensioen, een aanvulling op andere inkomsten. Hierdoor kwam het uitzicht op een ‘zorgeloze oude dag’ binnen bereik. Nu, vele jaren later, ziet de wereld er wel een beetje anders uit. En dat is een understatement. Eerder hield Doorwerkgever een onderzoek naar de mening van doorwerkers over wanneer de AOW-leeftijd moet ingaan en onder welke voorwaarden.

Actuele situatie AOW-leeftijd

Onze verzorgingsstaat is behoorlijk versoberd. Met ingang van 1 januari 2013 werd de AOW-leeftijd in stappen verhoogd naar 66 jaar in 2018 en 67 jaar in 2021. De stijgende levensverwachting deed er onlangs nog een schepje bovenop. Iedereen die na 1954 geboren is, moet vanaf 2022 drie maanden langer doorwerken. De AOW-leeftijd is dus 67 jaar en drie maanden.

De verhogingen van de AOW-leeftijd zijn stapsgewijs in de wet vastgelegd. Dit is de eerste keer dat de automatische verhoging van de AOW-leeftijd wordt toegepast. Die verhoging moet vijf jaar van tevoren worden aangekondigd. Gaat die verhoging dus in 2022 in, dan moet dit voor januari 2017 worden aangekondigd. De vraag is of dit zo door moet gaan of dat er alternatieven zijn. Alternatieven zijn er, alleen de financiering hiervan is een heet hangijzer.

Alternatief 1: Na 40 jaar werken is het wel mooi

De AOW-leeftijd af laten hangen van het aantal jaren dat iemand gewerkt heeft, lijkt naar mijn mening de meest faire oplossing. Veertig jaar werken is meer dan genoeg. Het beroep wat iemand had, is dan niet van belang. Bouwvakkers bijvoorbeeld beginnen vaak op jongere leeftijd met werken. Door het fysiek zware werk is hun levensverwachting minder dan gemiddeld. Hooggeschoolden daarentegen beginnen op een oudere leeftijd omdat de studie meer jaren vergt. Misschien is dit alternatief ook een stok achter de deur voor studenten om een studie snel af te maken.

Een groot nadeel van dit alternatief is de administratieve rompslomp. De overheid moet bijhouden wie en wanneer iemand stopt met werken. En hierop zit waarschijnlijk niemand te wachten.

Alternatief 2: AOW-leeftijd terug naar 65 jaar

Een aantal partijen pleit ervoor de AOW-leeftijd terug te brengen naar 65 jaar. Dit helpt om de werkloosheid te bestrijden, zodat jongeren veel eerder aan een baan komen. Overigens is het voor oudere werknemers veelal moeilijk om aan een nieuwe baan te komen als ze werkloos geworden zijn. Zij komen dan in de WW terecht.

De leeftijd terugschroeven naar 65 jaar kost volgens het Centraal Planbureau (CPB) jaarlijks € 12 miljard. Dit bedrag moet weer ergens anders vandaan komen. Het kan zijn dat een lagere AOW-leeftijd voor een uitstroom uit de WW zorgt. Dit zou dan enig soelaas bieden. Als de pensioenleeftijd 67 jaar blijft, kost dit volgens het CPB jaarlijks € 8 miljard.

Alternatief 3: een flexibele AOW-leeftijd

Mensen moeten zelf kunnen kiezen of zij voor of na de wettelijke AOW-leeftijd stoppen met werken. Of dat zij een deeltijd-AOW ontvangen door iets minder uren maar wel langer te werken. Stop je eerder, dan ontvang je minder AOW. Zelf sparen is dan mogelijk een oplossing. Als iemand wil doorwerken na de AOW-leeftijd krijgt hij nooit meer dan het maximumbedrag. Wel verandert er een aantal zaken.

Alternatief 4: fiscaal voordelig sparen voor de AOW-leeftijd

De langere levensverwachting geldt natuurlijk niet voor iedereen. Bovendien willen veel mensen niet ‘doorwerken tot ze erbij neervallen’. Naast de wettelijke AOW-uitkering moet een aanvulling mogelijk zijn. Een fiscaal vriendelijke spaarconstructie kan hierbij helpen. Pensioensparen is hiervoor een mogelijkheid.

Een nieuw geluid: een basisinkomen voor ouderen

Annemarie van Gaal, ondernemer en investeerder, hield in augustus 2016 een pleidooi om de AOW af te schaffen. In ruil hiervoor moet er een basisinkomen komen voor 60-plussers. Volgens Van Gaal worden 60-plussers “tureluurs van de vele regels waarmee ze te kampen hebben. Zo zijn ze verplicht om te solliciteren. Wie dat niet doet, kan zijn uitkering verliezen. Datzelfde geldt als 60-plussers vrijwilligerswerk gaan doen of op de kleinkinderen gaan passen. Het huidige systeem is onlogisch en krom”. Van Gaal vraagt zich af of het niet goedkoper is om een streep te zetten door de AOW en de doelgroep in plaats daarvan een vast inkomen te geven van rond de € 1.100,- euro per persoon. Politiek Den Haag is nog niet echt enthousiast.

De vakbonden en de AOW-leeftijd

De vakbonden vinden het tempo van de verhoging van de AOW-leeftijd veel te hoog en willen dat die afgeblazen wordt. Hieronder een aantal meningen.

Zo zegt het FNV: “De versnelling van de verhoging van de AOW was al onacceptabel. Deze verhoging is echt ridicuul. Een verdere verhoging leidt alleen maar tot meer oudere werklozen en denkt dat een nieuw kabinet dit alsnog terugdraait. Wij zien nu al genoeg mensen die op hun knieën naar de eindstreep moeten. Mensen kunnen niet opeens langer doorwerken alleen omdat CBS-cijfers dat zeggen.”

Ook het CNV heeft hier een uitgesproken mening over: “Het tempo waarin de AOW-leeftijd nu stijgt, dat kan echt niet. Zorg er eerst voor dat ouderen weer aan het werk kunnen en dat ook gezond kunnen doen tot aan de AOW-leeftijd.”

Verkiezingen 2017 en de AOW-leeftijd

De volgende Tweede Kamerverkiezing vindt, als er niets tussenkomt, plaats op 15 maart 2017. Bij veel politieke partijen staat de AOW-leeftijd op de agenda. Een rondje langs de belangrijke politieke velden:

VVD
Maatwerk en keuzevrijheid voor wat betreft de AOW-leeftijd. Wil iemand langer doorwerken, dan kan dat en wil je je aanvullend pensioen eerder of voor een deel in één keer opnemen, dan kan dat ook.

PvdA
Stoppen op je 65e moet kunnen, maar wel tegen een prijs. De mensen die eerder stoppen, krijgen een lagere AOW. En dat blijft ook na de officiële pensioenleeftijd.

50PLUS
AOW-leeftijd gaat terug naar 65 jaar.

D66
Een vaste AOW-leeftijd past niet bij de wens van veel mensen om zelf te bepalen wanneer zij stoppen met werken of om hun carrière geleidelijk af te bouwen. Daarom wil D66 dat mensen zelf kunnen kiezen of zij (gedeeltelijk) eerder of later willen stoppen met werken.

PVV
AOW-leeftijd gaat terug naar 65 jaar.

GroenLinks
De verhoging van de AOW-leeftijd moet op een eerlijke manier gebeuren. Mensen die al op jonge leeftijd zijn begonnen met werken, vaak in fysiek zware beroepen, moeten vervroegd met pensioen kunnen gaan. Ouderen met een goed aanvullend pensioen moeten meer gaan meebetalen aan de AOW.

SP
Mensen die jarenlang (fysiek of geestelijk) zwaar werk hebben verricht, moeten eerder met pensioen kunnen. Het is slimmer om de werkloosheid onder oudere werknemers aan te pakken dan de AOW-leeftijd snel te verhogen. Daarom blijft de AOW-leeftijd in ieder geval tot 2020 gewoon 65 jaar.

 

Geschreven door: Hans Roemer

 

Volg ons:

[social_icons type=”circle_social” icon=”fa-facebook” use_custom_size=”no” size=”fa-lg” link=”https://www.facebook.com/doorwerkgever” target=”_self” icon_color=”#000000″][social_icons type=”circle_social” icon=”fa-twitter” use_custom_size=”no” size=”fa-lg” link=”https://twitter.com/doorwerkgever” target=”_self” icon_color=”#000000″][social_icons type=”circle_social” icon=”fa-linkedin” use_custom_size=”no” size=”fa-lg” link=”https://www.linkedin.com/company/doorwerkgever” target=”_self” icon_color=”#000000″]