Ik ontmoet Leo op een zonnige ochtend op het grote en goed onderhouden parkeerterrein van de Albert Heijn in Sittard. We lopen door de Albert Heijn naar de kantine. In de winkel heeft Leo over het algemeen weinig te zoeken, daar is zijn vrouw vaste klant (maar dat was ook al zo voordat Leo hier werkte).
‘Het bevalt dus?’ is mijn eerste vraag. ‘Ja… nu wel… in het begin was het moeilijk’ is Leo zijn reactie. Leo vertelt me dat hij jarenlang leidinggevende functies heeft gehad en nu vertelt iemand anders hem wat hij moet doen. ‘Daar moest ik erg aan wennen, maar ik heb het naast me neergelegd.’ Inmiddels heeft Leo helemaal zijn plek gevonden en geeft hij mij trots een rondleiding door de winkel, het magazijn, over ‘zijn’ parkeerterrein, langs de slagbomen, de poetsmachine en ondertussen vertelt hij over zijn carrière en zijn keuze om te willen doorwerken.
‘Ik heb altijd heel erg gelet op mijn fysieke, maar ook op de mentale gesteldheid.’
Als jonge jongen werkte Leo ondergronds in de mijnen. Toen hij dit 10 jaar gedaan had gingen de mijnen dicht en ging hij op zoek naar ander werk. ‘Na een psychologische en fysieke test werd ik aangenomen als jongste bewaarder van de gevangenis. Ik kan goed met mensen omgaan. Je gaat met ze sporten, wandelen en je brengt ze naar de werkzalen, maar tegelijkertijd moet je wel zorgen dat je de veiligheidsvoorschriften in acht houdt.’ Leo werkt zich op tot teamleider en doet nog een Hbo-opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening en groeit uit tot afdelingshoofd. ‘Toen de gevangenis in Sittard werd opgestart begon ik als afdelingshoofd van de Extra Beveiligde Afdeling (EBI), wat nu in Vught zit. Daar zitten de zware jongens, dat was zwaar werk. Er waren 6 EBI’s in Nederland in die tijd. De gedetineerden werden elke 6 maanden overgeplaatst zodat ze niet konden hechten aan de omgeving en het personeel, want dat zou gevaarlijk kunnen zijn. 1x per maand hadden we een vergadering in Den Haag met de 6 afdelingshoofden en de staatsecretaris over de stand van zaken. Deze gevangenissen waren eigenlijk niet gebouwd om te fungeren als EBI. Er gebeurden teveel dingen in de EBI’s . Toen hebben ze Vught gebouwd. Als afdelingshoofd had ik met de detineerden niet meer zo veel te maken; ik had teams onder me die ik leiding moest geven. Eerst had ik een grote afdeling met 24 man en 72 gedetineerden. De laatste jaren was ik hoofd van de Bijzondere Zorgafdeling met kwetsbare gedetineerden.’ Na 36 dienstjaren moet Leo op zijn 60e stoppen in het gevangeniswezen. ‘Ik heb altijd heel erg gelet op mijn fysieke, maar ook op de mentale gesteldheid. Maar met je 60e willen ze dat je stopt. Ze zeggen dat het beroep mentaal en fysiek zo zwaar is dat je op deze leeftijd moet stoppen.’ Direct ging Leo op zoek naar iets anders. ‘Toen heb ik bij de politie deelgenomen in de commissie Toezicht Arrestantenzorg. In heel Limburg bezochten we plekken waar mensen vastgezet werden en bekeken we de omstandigheden, hygiëne en spraken we het personeel. Daar maakten we een rapportage van en dat ging naar de minister. Dat heb ik 8 jaar gedaan. Toen was ik 71 en belde Romy van Doorwerkgever….’.
‘Ik heb een goed pensioen, dus waarom moet ik dat hoge salaris nog hebben?
Dit werk heeft een ander doel.’
Als ik Leo vraag of hij wel eens spreekt over doorwerken in familiekringen heeft hij gelijk door waar ik naartoe wil. Mensen zeggen dan; “Oo… Afdelingshoofd in de gevangenis geweest en dan nu terreinbeheerder? Dan zal je het geld wel nodig hebben?” Leo geeft, net als veel van onze doorwerkers, aan dat dit voor hem niet geldt. ‘Ik heb financieel geen problemen om in mijn levensonderhoud te voorzien.’ Ik vraag hem wat hij dan antwoordt en hij zegt: ‘Ik haal mijn schouders op en ga er verder niet meer op in, want ze snappen het toch niet. Maar het is niet zo dat ik er niet over wil praten, want ik schaam mij er niet voor’. Ik vraag nog even door, want ook Leo gaf aan dat hij in het begin niet wist of deze baan wel wat voor hem was. ‘Ik had ook kunnen zeggen; dit is beneden mijn waardigheid, dat doe ik niet. Maar je moet nooit denken dat je nog zo’n zelfde baan terugkrijgt met hetzelfde salaris als voor pensioen. Ik heb een goed pensioen, dus waarom moet ik dat hoge salaris nog hebben? Dit werk heeft een ander doel.’ Leo vertelt me dat hij het natuurlijk ook jammer heeft gevonden dat er niets meer met zijn vele ervaring en kennis gedaan wordt. “Maar ik weet dat ik niet uniek ben. En dat ik anderen de ruimte moet geven om ook deze ervaring op te bouwen.” Ik ben er even stil van en denk bij mezelf; ‘Dit is het! Wat fijn dat iemand dit hele probleem zo helder en duidelijk kan verwoorden.’
‘Bij Albert Hein beschouwen ze mij gewoon als één van hen.’
Ondertussen zijn we aangekomen bij de slagbomen en Leo laat me zien dat het wel belangrijk is dat je als terreinbeheerder technisch inzicht hebt. Het is Leo’s taak om te zorgen dat ook het gehele mechanisme binnenin de slagbomen blijft werken en natuurlijk dat de bijbehorende kaartjesautomaat goed gevuld is. Met de grote poetsmachine zorgt hij dat de rest van het terrein netjes blijft. Uit zichzelf zorgt hij dat de vuilnisbakken netjes blijven, de winkelkarretjes bijgevuld zijn en het onkruid bijgehouden wordt. Daarom zijn ze bij Albert Heijn ook superblij met hem! ‘Ze beschouwen mij gewoon als één van hen. Volgende week is er een grote feestavond en dan ben ik ook uitgenodigd. En met kerstmis krijg ik net als de rest van het personeel ook zo’n mooi gevulde doos!’
Leo geeft het leven vandaag de dag een 8,5. ‘Met mij, mijn vrouw en mijn kinderen en kleinkinderen gaat het goed. Mijn vrouw en ik waren dit jaar 50 jaar getrouwd en we zijn nog steeds stapel op elkaar.’ Ik kan het toch niet laten om te vragen naar het geheim van 50 jaar huwelijk, stiekem hopend op nog zo’n helder antwoord en dat kwam. ‘Mijn vrouw weet dat ik wat negatieve dingen heb en ik weet dat mijn vrouw wat negatieve dingen heeft en dat moet je gewoon accepteren. Daar staan namelijk heel veel positieve dingen tegenover!’ Ook dit heb ik zelden iemand zo helder en eenduidig horen verwoorden.
Leo, hartstikke bedankt voor dit mooie interview. Ik heb veel van je geleerd en ik weet zeker dat meer mensen nog van je gaan leren.