Wij zijn zo gewend aan een maakbare wereld dat wij weigeren ons (nood)lot te accepteren. Wetenschappers onderzoeken niet langer de materie maar creëren de materie die ze willen bestuderen. Nog even en iedereen bezit zijn eigen 3D-printer en maakt ieder product wanneer hij dat wil.
Klonen is net zo makkelijk als de conceptie en na de stier en het schaap is nu ook een hond in een gekloonde versie beschikbaar. Om juridische en ethische redenen geldt dat nog niet voor de mens; dat is een kwestie van tijd en van de normen en waarden van de machtshebbers die over deze techniek beschikken. Ons leven blijft een punt van discussie vanaf het ontstaan, het leiden van het leven tot en met het einde van het leven. Zeker nu het zelfs mogelijk is ons genetisch paspoort te manipuleren door naar believen genen aan of uit te zetten.
In principe willen we lang en gezond leven en zijn wij bereid daar veel voor te doen, mits dat niet te veel opofferingen kost natuurlijk. Ongezonde gewoontes die ons kortdurend aan de realiteit laten ontsnappen geven we niet zomaar op. We roepen dan dat we kunnen stoppen wanneer we dat écht willen of we wachten op veranderde inzichten op gezondheidsgebied.
Hongersnood en nare ziektes moeten de wereld uit en die bestrijden we daarom te vuur en te zwaard. Om kanker te overwinnen fietsen we zo vaak we kunnen een hoge berg op in ridicule lycra-outfits en maken daar gelijk weer een feestje van. Geavanceerde medische apparatuur bedoeld om het leven te verlengen financieren we door nagels in allerlei kleuren te lakken. Verlengen is één ding, maar we willen ook wel weer zelf kunnen bepalen wanneer ons leven eindigt. Daar hebben we best een moeizame kabinetsformatie voor over. Het verwerken van emoties die de dood oproept, vinden we moeilijk want verwerken, dat doe je toch met afval? Rouwen is vaak doorgeschoten in een publiekelijk en exhibitionistisch ritueel met als bizar dieptepunt het applaus wanneer de kist van onze dierbare op weg naar zijn eindbestemming ons passeert.
We pikken heel weinig. Staat ons kind niet op de klassenfoto omdat hij met toestemming thuis een feestje aan het vieren is? Dan mag de rechter aan de bak. Later pensioen voor werknemers met zware beroepen? Even kijken of we de Tweede Kamer niet van het reces kunnen laten terugkeren. Slechte Hollandse zomer? Gaan we volgend jaar weer en masse naar Turkije of Spanje of daar nu wel of geen enge dictator of geile koning zit.
We moeten meer accepteren dat dingen soms fout zijn gegaan en niet fout gedaan. Een gedoseerde hoeveelheid fatalisme is niet negatief maar reëel en zorgt voor minder schuldgevoel. De wereld is niet maakbaar; ijsschotsen breken af, bossen branden af en de oceanen blijven vol plastic. Vanaf het ontstaan van de wereld is het klimaat regelmatig veranderd en dat zal zo blijven ondanks onze goed bedoelde interventies. Fatalisme is geen legitimatie voor het bevuilen van onze directe leefomgeving – blijf hondenpoep en blikjes opruimen – maar helpt wel tegen doemdenken.
Door Peter Vrancken, 70 jaar
Meer feiten cijfers over doorwerken na pensioen: